Zo moe als een hond

In de donkere tijd van het jaar voelt het alsof we een grotere slaapbehoefte hebben en zijn we 's avonds eerder moe. Geldt dat eigenlijk ook voor honden? Ook de slaap- en rustbehoefte van onze honden wordt door het afnemende aantal zonne-uren beïnvloed. De hond behoort weliswaar niet tot de dieren die een winterslaap houden, maar doorgaans heeft een hond een aanzienlijk grotere behoefte aan rust dan de mens, zowel in de zomer als in de winter. Het gezegde luidt dan ook niet voor niets "zo moe als een hond" als vergrotende trap voor "moe". Maar waarom hebben honden eigenlijk zoveel rust en slaap nodig? En dromen ze net als mensen? Hoe kunt u een goede slaap van uw hond ondersteunen?

Mensen hebben aan gemiddeld 7 tot 8 uur slaap per nacht voldoende. De slaapbehoefte van honden is aanzienlijk hoger: volwassen honden hebben 15 tot 17 uur slaap per dag nodig. De slaapbehoefte is echter ook afhankelijk van het ras, de leeftijd en de hond zelf. Puppy's en oudere honden kunnen tot wel 22 uur slaap per dag nodig hebben. Het slaapgedrag van honden is echter anders dan bij mensen. De mens slaapt doorgaans aan één stuk door en ook dieper en intensiever. Honden daarentegen ontspannen overdag door op een zelfgekozen plaats te dutten en zijn dan direct weer klaarwakker. Honden zijn sociale slapers. Dat wil zeggen dat ze veranderingen in hun omgeving evolutionair gezien sneller kunnen opmerken dan bijvoorbeeld mensen. Ze hebben kortere fasen van diepe slaap en daarom een grotere behoefte aan meer rustfasen om dat te compenseren.

Honden doorlopen ook fasen van diepe slaap, maar dat is slechts een deel van hun rustfase. Hun behoefte aan ontspanning kan grofweg in drie verschillende rustfasen worden ingedeeld: uitrusten, dutten en slapen.

Hierbij zijn de ogen open en ligt de hond op zijn kussen, op een plek in huis of lekker bij u op de bank. Uw hond zal u dan niet vragen om te spelen, maar is ontspannen en in rust. Hij heeft dat nodig. Gun hem daarom deze rust, zodat hij nieuwe energie kan opdoen.

Tijdens het dutten ligt de hond op zijn eigen of een willekeurige plek in huis of tuin en ontspant zich. Zijn ogen zijn gesloten en op het eerste gezicht lijkt het alsof de hond slaapt. Met zijn oren en neus houdt hij zijn omgeving echter precies in de gaten. Uw hond weet precies waar u bent en springt onmiddellijk op als er iets interessants gebeurt.

Ook honden slapen en hebben dat echt nodig. Dit deel van de totale rustfase beslaat per dag echter maar een klein gedeelte van het herstelgedrag – ongeveer 6 tot 8 uur. Net als de mens ontspant de hond tijdens het slapen, herstelt en verwerkt de belevenissen van de dag. Zowel bij mensen als bij honden kan de dag – of die nu vermoeiend, stressvol of spannend was - bepalen of ze 's nachts rustig kunnen slapen.

Net als bij mensen dient slaap – ofwel de bovengenoemde rustfasen – voor herstel, ontspanning en het opdoen van nieuwe energie. Honden die lijden aan slaapgebrek of die onvoldoende rustfasen hebben, kunnen gevoeliger zijn voor (chronische) ziekten, kunnen geïrriteerder zijn en opvallend of zelfs agressief gedrag vertonen. Ook de concentratie en de motorische vaardigheden kunnen, net als bij mensen, verminderen.

Honden vertonen bij slaapgebrek de volgende symptomen:

• Uw hond is erg druk.
• Het concentratievermogen en de motorische vaardigheden worden minder.
• Bij aanhoudend slaapgebrek wordt de hond steeds zenuwachtiger en geïrriteerder.
• Uw hond is veel gevoeliger voor ziekten en agressiever dan normaal.

Niet alle honden pakken zelf de rust die ze nodig hebben. Dat kan verschillende redenen hebben. Misschien is uw hond erg op u of het gezinsroedel gefixeerd en is bangiets te missen of alleen te worden gelaten. Hij komt niet tot rust en is voortdurend alert. Ook puppy's moeten leren om zich te ontspannen. Ze hebben eventueel uw hulp nodig als het tijd is om te gaan slapen. Net als kinderen willen ze immers liever spelen dan slapen. Daarom zijn voor de pup na leerfasen ook rustfasen van belang om nieuwe energie op te doen en alle belevenissen te verwerken. Hebt u het gevoel dat uw hond onvoldoende rust krijgt? Dan kunt u hem het beste ondersteunen door hem bijvoorbeeld te laten wennen aan vaste tijden van spelen, eten en slapen en proberen steeds hetzelfde ritme aan te houden. Dit ritme mag echter ook niet zo rigide zijn dat de hond al door de kleinste verandering onzeker wordt. Als uw hond zich op zijn slaapplaats terugtrekt, mag u hem niet met eten of spelen storen. Alles bij elkaar zal dit een positief effect op zijn (slaap)gedrag hebben en dus ook op zijn welzijn. Bij zeer drukke of zeer jonge honden kunt u rustfasen ook "afdwingen". Hierbij kan een bench helpen, als de hond die als positief ervaart en niet als straf.

Net zoals voor mensen geldt: als we ons prettig en geborgen voelen, slapen we beter. Zo kunnen we met een goede slaapplek ook voor een goede slaap van onze honden zorgen. Als zich de
slaapplek bijvoorbeeld midden in de dagelijkse drukte bevindt, wordt de waakzame hond steeds weer met nieuwe stimuli geconfronteerd en vindt maar met moeite rust. Hier volgen enkele tips voor de favoriete plek van uw hond:

• in een rustige, tochtvrije hoek plaatsen van waaruit hij het gezinsroedel altijd in de gaten kan houden.
• niet in doorgangen of gangen, bij grote ramen of bij ingangen plaatsen.
• geen speelgoed in de buurt leggen.
• de juiste keuze van het hondenbed (afmeting, hardheid).
• Sommige honden vinden ook een „holletje" heel fijn. Vooral honden die onzeker zijn of snel door omgevingsprikkels worden geactiveerd, kunnen zich zo beter terugtrekken.

Kent u het spreekwoord: „Je moet geen slapende honden wakker maken”? Dat geldt vooral voor de droomfase. Als het toch (onbedoeld) gebeurt, zal de hond even verward en beduusd zijn. Het kan echter ook zo zijn dat hij schrikt en instinctief naar u hapt. Laat hem gewoon lekker slapen en gun hem zijn welverdiende rust.

Honden slapen soms in de uiterst merkwaardige houdingen. Sommige honden rollen zich op, andere liggen uitgestrekt of op hun rug met de poten in de lucht. Maar dat is niet alles: misschien hebt u het wel eens bij uw eigen hond of in diverse hondenvideo's op sociale media gezien hoe honden tijdens het slapen bewegen. Dat kunnen lichte stuiptrekkingen van de poten zijn, een trilling, een loopbeweging in de lucht of een kwispelende staart. Honden kunnen zelfs slaapwandelen. Sommige honden blaffen of janken tijdens hun slaap. Wetenschappers onderscheiden bij honden vier slaapfasen:

Lichte slaap, diepe slaap, REM-fase (droomfase) en waakfase. Zij gaan ervan uit dat honden in de REM-fase dromen en op deze manier de belevenissen van de dag verwerken. Dit verloop van de fasen
herhaalt zich 's nachts enkele keren en zo volgt na elke slaapfase een korte waakfase. Bij de voorouder van de hond – de wolf – werd zo binnen het roedel gewaarborgd dat gevaren ook tijdens de nacht op tijd werden opgemerkt.

Op de zijkant

In elkaar gerold:

Op de zijkant met de poten in de lucht:

Op de rug:

Dwars over meubels heen:

In alle richtingen uitgestrekt:

Met een knuffel of speeltje:

Plat op de buik: