Eerste hulp voor honden

Voor zowel mensen als honden geldt: In noodgevallen kan juist handelen of het ingrijpen door de dierenarts levens redden. Op veel plaatsen bieden dierenartspraktijken of hondenclubs ook speciale eerstehulpcursussen voor honden aan, waar u de belangrijkste handelingen leert. Hieronder hebben we een aantal van die handelingen voor u samengevat.

• Roep de hond bij zijn naam en let op zijn reacties met de oren, ogen en staart.
• Test ook de pupilreactie (plotselinge blootstelling aan licht doet de pupil vernauwen) en de ooglidreflex (lichte aanraking van het ooglid doet het ooglid onmiddellijk sluiten).
• Controleer de hartslag/polsfrequentie (u kunt de hartslag voelen aan de zijkant van de borstwand links en de pols in het midden van de binnenkant van de dij. De normale waarde is 80 tot 120 slagen per minuut).
• Controleer de ademhaling (borst omhoog en omlaag, normaal is 10 tot 40 ademhalingen per minuut).
• Let op hoe de slijmvliezen eruitzien (gewoonlijk roze gekleurd, vochtig en glanzend).
• Controleer de capillaire refill-tijd (na met de vinger op het tandvlees drukken, moet dit binnen 2 seconden van wit weer roze worden - in het geval van shock gebeurt dit niet).

Leg de hond op zijn rechterzij en strek zijn kop lichtjes. Open zijn bek en trek voorzichtig zijn tong eruit om te controleren of er braaksel de luchtwegen blokkeert. Zo ja, verwijder dit dan onmiddellijk. Duw daarna de tong terug in de bek en houd de snuit gesloten. Leg daarna een doek over de neus, houd de snuit dicht, vorm zo nodig een ring met de vingers van de andere hand en blaas daardoor 5 tot 6 keer in de neus. Wacht ongeveer 1 minuut om te zien of de ademhaling weer spontaan hervat wordt. In dat geval moet de borstkas omhoog gaan. Zo niet, ga dan door met beademen, deze keer met ongeveer 20 ademhalingen per minuut. Stop de beademing als de hond na 10 minuten nog steeds niet zelfstandig ademt.

Leg ook in dit geval de hond op zijn rechterzij en controleer de bek eerst op vreemde voorwerpen. Leg uw hand plat op zijn borst achter de linkerelleboog en knijp er 10 keer zachtjes in (minder druk uitoefenen bij kleine rassen en meer bij grote rassen). Beadem daarna 2 keer en kijk of de hartslag en ademhaling hervat worden. Zet anders de procedure voort met een verhouding van 15x hartmassage en 2x beademing. Voor honden tot 20 kg kan hartmassage met gevouwen handen ook in rugligging worden gedaan.

Onderzoek waar de hond precies bloedt. Bij hevige bloedingen aan de poten kunt u het bovenste deel van het ledemaat afbinden (bv. met een riem). Breng op andere plekken drukverband of steriele gaaskompressen aan.

• Leg watten of anders een laag tissues op de wond.
• Wikkel deze daarna in met een gaasverband.
• Breng vervolgens nog een laag tissues (of iets dergelijks) aan en zet het weer vast met gaasverband.
• Tot slotte legt u er een knoop in.

Pak de buik van de hond vast bij de achterpoten en aan de voorkant van de borststreek. De gewonde kant van het dier moet van uw lichaam af gericht zijn. Als de hond zijn poten heeft verwond of mogelijk gebroken, moeten de poten vrij hangen.

In het geval van bewusteloze dieren moet u ze eerst op hun zij leggen en dan in zijligging vervoeren. Zorg ervoor dat de hond op de kant zonder verwonding ligt.

Leg de hond voorzichtig op zijn zij, breng de kop en de ruggengraat in een rechte lijn, trek de voor- en achterpoten voorzichtig uit elkaar. Als de hond bewusteloos is, strek dan de kop, open de bek en trek de tong uit de bek, zodat de hond goed kan ademen.

Langharige honden met een dichte ondervacht en brachycefale rassen (met korte neus) lopen een hoger risico op het falen van de bloedsomloop door oververhitting. Symptomen van een hitteberoerte zijn zwaar hijgen of kwijlen, een snelle hartslag (te voelen aan de linkerzijde van de borstkas) en een hoge polsslag (te voelen in het midden van de binnenkant van de dij, normaal gesproken 80-120 slagen per minuut), vermoeidheid, ongecoördineerde bewegingen en mogelijk krampen of zelfs bewusteloosheid. In dit geval moet u de hond onmiddellijk in de schaduw of naar een koelere omgeving brengen en hem afkoelen met water of natte doeken om de lichaamstemperatuur te verlagen. Om een schok te voorkomen, mag u nooit het hele dier met water overgieten. Giet langzaam water vanaf de poten in de richting van het hart.

De zogenaamde koudwaterstaart klinkt op het eerste gezicht onschuldig, maar achter deze naam verbergt zich een pijnlijke ziekte voor uw trouwe viervoeter. Vooral in de zomer, het seizoen waarin de hond veel zwemt, komt deze ziekte voor - vaak na uitgebreid zwemmen.

De symptomen van koudwaterstaart zijn vooral de karakteristieke houding van de staart van de hond. De staart staat enkele centimeters recht en hangt dan slapjes naar beneden. Door de pijn stopt de hond meestal ook met plassen en poepen en neemt hij een zithouding aan waarbij hij het bekken zijwaarts kantelt. Bovendien reageren honden gewoonlijk pijnlijk als ze bij de basis van de staart worden aangeraakt.

Als uw hond een van de bovenstaande symptomen vertoont, moet u zo snel mogelijk een dierenarts raadplegen, zodat uw hond dienovereenkomstig kan worden behandeld. De behandeling gebeurt meestal met pijnstillers en ontstekingsremmers of met voorgeschreven fysiotherapie. Warme kompressen aan de basis van de staart kunnen ook een positief effect hebben. Maar meer dan alles is er één ding vooral belangrijk: Rust.

Als uw hond een giftige stof heeft gegeten, is het belangrijk voor de dierenarts om te weten: Wat, hoeveel en wanneer is het gegeten? Breng de resten, indien aanwezig, naar de dierenarts zodat deze de juiste maatregelen kan nemen.

Als u niet zeker weet of er sprake is van vergiftiging, let dan op de volgende symptomen: Hevig kwijlen, braken, diarree, problemen met de bloedsomloop, neurologische stoornissen zoals apathie of waggelend lopen. Raadpleeg ook in dit geval onmiddellijk de dierenarts en laat de hond bijvoorbeeld niet zelf braken. In geval van oog- of huidirritatie alleen met water spoelen.

Door het voortdurende contact met vuil loopt de poot bij verwonding een acuut infectierisico. Aangezien een verwonding aan de poot een zeer onaangename en pijnlijke gebeurtenis voor de hond is, moet er niet te lang worden gewacht met de eerste behandeling van de wond, het verwijderen van het vreemde voorwerp (indien dit gemakkelijk mogelijk is) en het aanleggen van een verband om de poot. Daarna is het raadzaam, althans in het geval van ernstige verwondingen, een dierenarts te raadplegen en hiermee de verdere procedure af te spreken.

• Plaats lange wattenstroken tussen de tenen en onder de klauw. De stroken moeten lang genoeg zijn en een flink stuk uitsteken, zodat ze niet verschuiven nadat het verband is aangebracht.
• Leg een strook watten ongeveer zo breed als de poot van de bovenkant van de poot tot de onderkant.
• Begin nu de watten vast te zetten met het elastische gaasverband. Wikkel het gaasverband eenmaal van boven naar beneden over de poot.
• Wikkel het gaasverband een paar keer om de poot zodat deze helemaal bedekt is. Trek het verband aan zodat het goed aansluit. De poot mag echter niet worden ingesnoerd, de bloedcirculatie mag niet worden belemmerd.
• Omwikkel het afgewerkte verband op een aantal plaatsen met waterdichte tape. Om te voorkomen dat het verband eraf glijdt, plaatst u de tape aan de bovenkant waarbij ongeveer de helft op de vacht zit.

Een gewonde hond kan uit schrik, angst of pijn proberen u te bijten. Om dit gevaar te voorkomen, kunt u hem een snuitverband omdoen.

• Knoop voorzichtig een lus om de bek - de knoop moet naar boven wijzen.
• Sla de lus nog een keer om de bek heen en leg aan de onderkant weer een knoop.
• Leid vervolgens de lus (onder de oren) naar de nek en knoop de lus daar een laatste maal.